Bouwpijlers

Bij onze verbouwing volgen we het Trias Energetica-principe. Deze strategie werd in 1979 ontwikkeld aan de Technische Universiteit Delft en bestaat uit drie energiebesparende principes die je reeds in de ontwerpfase toepast. Ten eerste beperk je je energievraag zo veel mogelijk, door bijvoorbeeld de buitenschil goed te isoleren. Vervolgens teken je in op duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen. Tot slot gebruik je fossiele brandstoffen zo efficiënt mogelijk. Dat kan je doen door lage temperatuurverwarmingssystemen te gebruiken.

Vanuit dit principe willen we:

• onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen

• geen centrale verwarming (radiatoren, vloer-/wandverwarming)

• zonnepanelen op de 3 relevante windrichtingen (O, W, Z)

• ons huis uitrusten met driedubbel glas, zonwering en ventilatie-D

Vlaanderen heeft bepaalde energienormen, uitgedrukt in de e-waarde van je woning. Hoe lager de waarde ligt, hoe beter je bezig bent. Deze e-waarde is echter niet noodzakelijk in overeenstemming met het Trias Energetica-principe, omdat het niets zegt over de manier waarop je met energie omspringt. Energie is een bron die je maar eenmalig kan gebruiken, dus waarom zou je er kwistig mee omspringen?
Wanneer je zonnepanelen installeert, behaal je een beter e-peil, maar ga je ook bewust om met die extra energie? Steek je die energie in iets dat je had kunnen vermijden of spaar je ze uit voor iets anders? Zo heeft een huis zonder zonnewering in de zomer bijvoorbeeld nood aan afkoeling via airco, die perfect kan laten draaien op zonne-energie. Mét zonnewering spaar je diezelfde energie echter uit en kan je ze gebruiken om bijvoorbeeld je elektrische auto op te laden.

Omdat we het Trias Energetica-principe willen volgen, gaan we bewust verder dan de Vlaamse normen en willen we graag een passiefhuiscertificaat behalen. Er zijn geen financiële voordelen (meer) aan verbonden, maar de normen scheppen wel een duidelijk en meetbaar kader. Je huis moet voldoen aan een aantal kwaliteitslabels, die terug te voeren zijn tot 3 hoofdeisen (ook wel gekend als de oude selectiecriteria):

• het maximale energieverbruik is 15 kWh/m²

• de kans op oververhitting bedraagt maximaal 5%

• de luchtdichtheid is N50

Wanneer onze bouw erop zit, laten we een extern bureau phpp-metingen uitvoeren die (hopelijk) bevestigen dat we voldoen aan de vereisten.

We zijn ervan overtuigd dat bovenstaande normen zorgen voor een comfortabel huis.

Is passief wonen nog niet helemaal duidelijk? Dit filmpje legt het mooi en helder uit.

We begonnen nietsvermoedend aan onze afbraak, sorteerden het afval en brachten het in fases naar het containerpark. Door contact met verschillende mensen begon het ons na een tijdje te dagen dat we nog meer materialen een tweede leven hadden kunnen geven. We lazen verschillende publicaties over het thema en sinds november 2019 gaan we veel bewuster om met de materialen die door onze handen gaan. Kunnen we ze meteen ergens kwijt? Moeten we ze stockeren voor later gebruik? Zulke vragen schieten door ons hoofd voor we een tripje naar het containerpark maken. Zo braken we al heel wat hout uit ons huis, dat we deels hergebruikten om vogelkastjes te maken om in de buurt op te hangen. Een ander deel van dat "afval" werd gebruikt in het parkje voor de deur om composthopen te verhogen. De stenen van een muur die we afbreken, worden hergebruikt om de zij-, voor- en achtergevel plus een deel van de uitbouw te verhogen.

Deze les namen we bovendien mee in onze bouwplannen: we kiezen voor materialen die eenvoudig herbruikbaar zijn. Zo worden zo goed als al onze ramen een standaardmaat: is er een aan vervanging toe, dan kunnen we makkelijker een tweedehands raam vinden. Willen we zelf van onze ramen af? Dan maken ze zeker nog kans op de tweedehandsmarkt! De trap die we voor ogen hebben, kan perfect afgebroken worden en elders weer opgebouwd. Zo kiezen we ervoor om de epdm niet te verlijmen, maar via grind en een een groendak te bevestigen, zodat het een tweede leven kan krijgen.

Je hoort het: niets gaat zomaar bij het afval.

Via Green Deal Circulair Bouwen Vlaanderen kwamen we in contact met Re-trace, een platform dat bouwmaterialen een nieuw leven geeft. Zij gaven ons de raad een materiaalinventaris te maken. We baseerden ons daarvoor het GRO-sjabloon, dat voor professionelen bedoeld is. Om het beter af te stemmen op onze noden als particulier, hebben we het sjabloon vereenvoudigd. We vullen er onze materialen en hoeveelheden in en dat helpt ons om op een heel andere manier te kijken naar wat we gebruiken: wat gaat er door onze handen? Wat doen we met al dat materiaal?
Neem hier een kijkje naar hoe ons document eruitziet.

We proberen duurzame en ecologisch verantwoorde keuzes te maken, maar verliezen de speficieke omstandigheden van ons huis niet uit het oog. Zo zou muren opbouwen uit strobalen een zeer ecologische keuze zijn bijvoorbeeld, maar zou dat er in ons rijhuis van 4,5 m breed toe leiden dat er erg weinig leefruimte overschiet. Leefcomfort is een belangrijke afweging die meespeelt in de beslissingen die we maken.

In de komende maanden staan heel wat gesprekken met vertegenwoordigers op het programma en kunnen we ons toeleggen op het doorhakken van deze knopen. Zo voorzien we het gebruik van glasgranulaat voor de aanbouw, cellulose voor een deel van de isolatie, pleisteren met leem, enzovoorts.

We streven ernaar om een constante temperatuur en luchtvochtigheid in het huis te hebben, deels door een goed ventilatie D- systeem, maar ook door bewuste keuzes van ademende materialen zoals leem en het verbannen van naar ons gevoel te chemische producten zoals Pur.

Modulair wonen betekent voor ons dat we ruimtes snel en zonder grote ingrepen kunnen herinrichten. Willen we onze keuken beneden en niet boven? Dan verplaatsen we hem gewoon. Komt er een kind? Dan trekken we snel een extra muur op, zodat de baby zijn eigen plaatsje in huis heeft. Wordt een van onze ouders hulpbehoevend? Dan toveren we onze woning om tot een plek die het mogelijk maakt onze ouders te laten inwonen.

Dat impliceert natuurlijk enkele aanpassingen: leidingen worden bijvoorbeeld niet ingeslepen, maar worden overal in opbouw geplaatst. Dat heeft dan weer als voordeel dat een hippe industriële look ontstaat! Door het huis heen voorzien we twee à drie technische kokers waar alle leidingen (elektrische leidingen, water aan- en afvoer) zich in bevinden.

Het 6S model van Stewart Brand vinden we erg inspirerend op dit vlak.

We vinden het belangrijk dat ons huis toegankelijk is. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. We willen er graag de rest van ons leven blijven wonen, of onze ouders verwelkomen. Daarom voorzien we bijvoorbeeld een liftkoker.

Je betreedt ons huis niet alleen langs de voorkant, ook langs de achterkant kan je (zonder trappen) binnen. Dat is natuurlijk niet voor iedereen praktisch haalbaar. In ons geval was dat een van de redenen om voor dit huis te kiezen.

Toegankelijkheid betekent eveneens dat we rekening houden met eventuele ongevallen of ziektes. Je weet immers nooit wat de toekomst brengt. Wordt een van ons ziek en kan die geen enkele trap meer doen? Moet een van ons (tijdelijk) in een rolstoel? Binnen elke verdieping werken we alle niveauverschillen weg: geen trapjes bij het binnen- en buitengaan van bepaalde ruimtes. De meeste van onze deuren zijn modulair, zodat ze aan rolstoelgebruikers aangepast kunnen worden.